Zelfcompassie

08-10-2013 | Bram van der Vlis

Heb je naaste lief zoals jezelf. Zo heb ik dat geleerd. Eerst komt de ander en dan pas jezelf. Ook in de taal is die volgorde voorgeschreven. Je hoort niet te zeggen: Ik en jij. Je zegt: Jij en ik. Kinderen gebruiken van nature de eerste vorm en dat leren we ze af. Aan de hand van dit soort regels leren we dat we goed moeten zijn voor onze medemens. En als je goed je best doet dan kom je uiteindelijk uit op het begrip Onvoorwaardelijke Liefde. Voor je medemens natuurlijk. 

Ik kan me niet herinneren dat iemand mij heeft geleerd die onvoorwaardelijke liefde te koesteren voor mezelf. Sterker nog, er bestaat een reeks woorden die waarschuwen daar voor op te passen: Egoïsme en narcisme, bijvoorbeeld. Als ik het woord zelfcompassie moet plaatsen neig ik er toe dit in hetzelfde rijtje te zetten. Maar hoort het daar ook? Ik ga het testen met een van de oefeningen in de E-course Positieve Psychologie.

Wat mij de laatste tijd bezig houdt is een oude vriend, die een begin aan het maken is met zijn reis naar de vergetelheid: hij is aan het dementeren. Hij doet en zegt rare dingen, is regelmatig onbereikbaar omdat hij de werking van een telefoon niet meer begrijpt. Ik zoek hem regelmatig op en de gesprekken worden korter en eenzijdiger. Ik merk steeds vaker dat ik daar boos om word; ik heb niks meer aan hem, hij is niet meer geïnteresseerd in mijn leven. Ik voel me schuldig over over dat gevoel.

De E-course vraagt nu van mij dat ik een briefje aan mezelf schrijf en daarop te reageren als iemand die van mij houdt. Gelukkig krijg ik antwoord:

“Beste Bram, wees niet zo hard voor jezelf. Hij laat je in de steek. Jullie hebben elkaar altijd geholpen. Jullie hadden diepgaande gesprekken over hoe de wereld in elkaar zit en hoe daar mee om te gaan. Als je in de problemen zat was hij er en jij was er voor hem. Je bent er nog steeds voor hem maar hij is er niet meer voor jou. Je krijgt vrijwel niets meer terug. Sterker nog, hij zuigt je uit en toont geen enkele dankbaarheid. Ik zou daar ook boos  om worden. Wij zijn ook maar mensen en van vrienden verwacht je veel meer dan wat je nu krijgt. Val jezelf toch niet zo zwaar; koester de herinneringen aan vroeger toen jullie nog elkaars gelijken waren. En ik vind het juist zo goed van je dat je hem niet laat zakken. Sterkte, ik hou van je”.

Gelukkig heb ik dit niet zelf geschreven. Ik heb tijdelijk een meervoudige persoonlijkheid aangenomen. En dat werkt! Ik lees de brief opnieuw als de boosheid weer toeslaat. En ik besef dat ik eigenlijk al levenslang dit soort interne dialogen voer. Maar met een ander doel. Ik vertel mezelf dan wat mijn handelen bij een ander aanricht. En voel me vervolgens schuldig en neem me voor het voortaan beter te doen. Soms lukt dat natuurlijk niet; ik ben ook maar een mens....