Heb jij al PsyCap?

19-11-2013 | Elze Versteeve

Binnen het primair onderwijs is de Tenderregeling Werkplezier uitgeschreven. Schoolbesturen worden hiermee uitgedaagd om stress te verlagen door werkplezier te vergroten. In steeds meer bedrijfstakken dringt het besef door dat een belangrijke manier om tegenwicht te bieden aan stress, het vergroten van werkplezier is. Deze beweging doet mij goed. Ik heb de afgelopen jaren heel wat missiewerk verricht voor werkplezier binnen organisaties. 

Mijn interesse in werkplezier ontstond toen ik voor het eerst van de tem bevlogenheid hoorde. Tot op dat moment in mijn loopbaan was ik vooral gericht geweest op het verhogen van prestaties door het ontwikkelen van talent. Voor veel mensen een bevrijdende visie. Focus je niet op je zwakte maar op je kracht. Doe waar je goed in bent en word er beter in. Toch verklaarde talent niet alle verschillen in prestaties tussen mensen. Er moest nog iets zijn. Een motor. Die vond ik in bevlogenheid.

Het wetenschappelijk concept “bevlogenheid” komt voort uit onderzoek naar burn-out. Als mensen in hun werk uitgeput, cynisch en onzeker kunnen zijn dan kunnen zij ook in de positief tegenovergestelde staat komen. Namelijk energiek, betrokken en vol zelfvertrouwen. Bevlogenheid bleek tot significant meer prestaties te leiden. Waar stressoren in de werkomgeving burn-out veroorzaken, bleek bevlogenheid gestimuleerd te worden door energiebronnen. “Toevallig” werd in dit onderzoek ook ontdekt dat investeren in energiebronnen niet enkel leidt tot een verhoging van bevlogenheid en prestaties maar ook tot een vermindering van stress. Twee vliegen in een klap.

En dat brengt me weer op de tenderregeling werkplezier binnen het primair onderwijs en alle andere initiatieven die organisaties op dit moment nemen om werkplezier, bevlogenheid, en soms zelfs geluk, binnen hun organisatie te vergroten. De organisaties die deze initiatieven nemen staan vaak onder druk. Onder druk van verandering, bezuinigingen en krimp. Het inzicht dat stress geen probleem hoeft te zijn mits er voldoende energie tegenover staat valt hier in vruchtbare bodem. Stress is immers een direct, en vaak onoplosbaar, effect van hun situatie.

Wat deze organisaties vaak niet beseffen is dat het vergroten van bevlogenheid, in een organisatie onder druk, net zo lastig is als het verlagen van stress. De energiebronnen die tot bevlogenheid leiden drogen in een veranderende, krimpende organisaties namelijk op. Deze energiebronnen kun je kortweg samenvatten in drie categorieën: autonomie, verbinding en ontwikkeling. In een organisatie onder druk zijn deze minder aanwezig: er is geen duidelijkheid over de toekomst, mensen ervaren weinig regie en autonomie, door concurrerende belangen tussen medewerkers is er weinig onderlinge verbinding en er is nauwelijks geld en tijd voor ontwikkeling.

Gelukkig is er een oplossing. Het onderzoek naar bevlogenheid heeft niet alleen inzicht opgeleverd in de zogenaamde “contextuele energiebronnen”. De energie die je van je omgeving krijgt. Het heeft ook inzicht gegeven in persoonlijke energiebronnen. Dit deel van het onderzoek is tot op heden wat onderbelicht gebleven. Adviseurs hebben zich vooral gericht op het creëren van een bevlogen werkomgeving en minder op de mensen zelf. Er zijn echter ook een aantal persoonlijke eigenschappen die leiden tot meer bevlogenheid. Dit zijn eigenschappen als veerkracht, optimisme, weerbaarheid, persoonlijke effectiviteit, dankbaarheid en hoop. Dit wordt wel het psychologisch kapitaal genoemd. Of nog leuker: PsyCap.

Dit psychologisch kapitaal ondersteunt mensen zich niet op de –vaak negatieve- omstandigheden te richten maar juist op wat zij zelf kunnen doen om hun bevlogenheid te vergroten. Zo wordt hun bevlogenheid onafhankelijk van de context en situatie waarin ze werken. Dus wil jij binnen jouw organisatie meer werkplezier creëren? Investeer in het psychologisch kapitaal van je mensen. En wil je zelf meer plezier in je werk hebben? Begin dan bij jezelf!

Reacties